Oefening Baart Kunst


Soms lijkt iets eenvoudig, maar is het dat niet. Die langebaanschaatsters bijvoorbeeld, zweven over het ijs. Mooie grote lange slagen; het werkt heel ontspannend om er naar te kijken. Maar wij zien niet die verschrikkelijke pijn die zij hebben in hun verzuurde benen. Evenmin weten wij van al die uren, dagen, maanden, jaren training die daaraan vooraf zijn gegaan.
Of neem bijvoorbeeld muzikanten, jeweetwel, die virtuozen die alles met hun instrument kunnen. Het ziet er zo gemakkelijk uit; maar wij horen en zien het resultaat van veel bloed, zweet en tranen. Ik spreek een beetje uit ervaring, want ik was best een goede bassist, dacht ik, totdat ik plaatsnam in de huidige soul/funkband en ik ineens uren zit te studeren. Al die uren, repeteren tot de kramp belet nog verder te kunnen, wetende dat ik nooit een virtuoos zal worden.

Niets is moeilijk zolang je het eenvoudig houdt. En soms lijkt iets eenvoudig, maar is het dat niet.
Misschien....
Als je heel erg hard werkt aan iets moeilijks en het ingewikkelde en moeilijke onder de knie krijgt, ziet het er weer eenvoudig uit.
Dat vergt veel toewijding en oefening.

Oefenen, oefenen, oefenen. Oefening Baart Kunst. O.B.K.

Een feit is echter ook dat de meeste topsporters geen goud winnen op de Olympische Spelen. Van de meeste topsporters kennen we de namen niet. En de muziek van de meeste muzikanten horen we nooit. Hetzelfde verhaal gaat op voor kunstenaars; van het gros hebben we nog nooit een werk gezien. Nooit van gehoord, onbekend, onbemind. Werken zij minder had, hebben zij minder talent? Dat durf ik niet te beweren..



Vandaar dat ik meestal een werk uitzoek van een kunstenaar die ik zelf in ieder geval nog niet kende. Dit keer is dat de Russische schilder en tekenaar Aleksandr Dejneka (1899 – 1969). Nu is het niet zo dat Aleksandr Dejneka een onbekende en onbeminde was, integendeel. In Rusland genoot hij aanzien en waardering. Na het voltooien van de kunstacademie sloot hij zich aan bij het rode leger. Zijn sterk socialistische inborst zien we terug in zijn schilderijen waarin we met name arbeiders, oftewel de 'gewone' werkende burger zien, en wat ze doen in hun vrije tijd.

Los van wat zijn idealen waren, dus wat hij afbeeldde, treft mij vooral hoe hij schilderde. Het ziet er uit alsof het hem erg gemakkelijk afging. Zo eenvoudig. Hmmm, dan was het misschien wel heel moeilijk, weten we nu.



Op het schilderij 'Textielarbeiders' zien we drie vrouwen aan het werk. Ze staan stil, gevangen in hun beweging in een (lijkt het) klinisch schone ruimte. Die ruimte is een afdeling waarschijnlijk van een textielfabriek. De vrouwen dragen opvallend weinig kleding, met name de voorste vrouw die bijna in haar onderjurk lijkt te staan. Het kan zijn dat het er erg warm is, het kan ook zijn dat het de keuze van de schilder is ze op deze wijze af te beelden.
Maar kijk eens hoe met hij met grote ruime heldere streken dit werk heeft neergezet.
Het ziet er uit alsof je het zelf ook zo zou kunnen. Fluitje van een cent. Waar zijn de kwasten? Dan maak ik er nu ook een.
Vergeet het maar.

Het andere schilderij dat ik hier laat zien van Dejneka's hand is 'Boerenmeid op fiets'. Schitterend werk! Geen verfstreek teveel, geen onnodige details die afleiden. Opnieuw zien we die helderheid, die rake vlakverdeling. Ook aan dit werk is op geen enkele wijze af te lezen dat er ooit een worsteling aan vooraf is gegaan, of dat de schilder ergens heeft getwijfeld of geweifeld. De suggesties van de bomen en het bos, de weg, de verte, het landschap en – o kijk – de pick-uptruck rechts; Dejneka wist wat hij deed.
Maar kwam het hem aanwaaien of is het zo dat aan elk geslaagd werk er tientallen mislukkingen vooraf gingen? Tientallen is misschien wat overdreven, toch denk ik dat het wel zo is dat de meeste tekeningen en schilderijen die een kunstenaar maakt, nooit een tentoonstelling halen.
Voor Dejneka zal dat niet veel anders zijn geweest.

O.B.K.

Van de vierduizend woorden die ik schrijf voor een column, lezen jullie er maar 700.

Agnes Frijlink